Life is a Journey, not a Destination

Life is a Journey, not a Destination

I see it in every activity in life. Most of the people are so focused on getting where they want to be, they forget to enjoy the journey. I call this as a destination syndrome. It’s really a vision problem. Just like being nearsighted or color blind. Their focus is just off.

We have decided to visit Jawahar (Wada) on our bikes, we have group of four people. While riding that took me right by the awesome scenic, many small water bodies and waterfalls , Hanuman Temple, Jai vilas Palace, Katya maruti Temple.

At the end of the ride, I remarked about how exciting it was to see the Jai vilas Palace. Rajesh from our group dully asked, “What Palace? All I saw was the cars and trucks in front of me for the whole ride.”

            He was laser-focused on getting to the end of the ride, the only view he got was cars and Trucks! Not a pretty sight.

With relationships, it’s also important to find the right path for ourselves, and to be as sure as we can that we have chosen the right partner. And when we’ve hopefully found them, it’s so important to enjoy each moment of that relationship, not always be looking to the future.

We might think that having children will make us happy, but then when we have them we realize all the responsibilities and difficulties that brings, and may look back on our days without children with fondness.

The common pattern in all this is choosing the right road for the type of person we are and finding happiness at as many places along that route as we can.

So it’s important to look at all the good things in our lives and to enjoy them to the full right now. That is much more likely to bring happiness than waiting for it to appear around the corner.

             Hope so everyone must enjoy the Journey ......not a destination.

Swapneel Waghmare

A True Traveller  ...

विचारी मना! : यंदा कर्तव्य आहे; पण..!

 

'लग्न' हा आयुष्यात येणारा मोठा बदल! जोडीदाराबरोबर नवं आयुष्य सुरू करणं मनाला जितकं सुखावणारं असतं तितकाच 'लग्न' हा शब्द अनेकांचं आणि अनेकींचं मन चिंतेनं भरुन टाकतो. प्रत्येकाचं असणारं स्वतंत्र अस्तित्व लग्नानंतरही तसंच अबाधित राहील का, हा त्यातला पहिला प्रश्न..
प्रश्न - मी सध्या उच्चशिक्षण घेत आहे. माझ्या एका मित्राला मी आवडते असं त्यानं नुकतंच मला सांगितलं. त्यानं त्याच्या मनातली गोष्ट सांगितल्यावर मी त्याचा जोडीदार म्हणून विचार करून पाहिला. जोडीदाराबद्दलच्या माझ्या अपेक्षांमध्येही तो बसतो. खरा प्रश्न पुढेच आहे! लग्नानंतर त्या जोडीदाराबरोबर, त्याच्या घरच्यांबरोबर माझं आयुष्य कायमसाठी जोडलं जाणार, आयुष्य पूर्वीसारखे राहणारच नाही या कल्पनेनंच मला कसंतरी वाटू लागलं. लग्न झाल्यावर माणसं बदलून जातात, मला बदलायचं नाहीये. लग्नाबरोबर येणाऱ्या 'कमिटमेंट्स' पाळता पाळता माझं 'मी' म्हणून असलेले अस्तित्वच नाहीसं होईल की काय याची भीती वाटते.
उत्तर- लग्नाबरोबर काय-काय बदल होणार याची तुम्हाला जाणीव होऊ लागलीय. भारतात तरी आपली ओळख ही कुटुंबाशी घट्ट जोडलेली असते, हे सत्य आहे; त्यामुळं असं कुणाशी, त्याच्या कुटुंबाशी कायमचं जोडलं जायला नको वाटत असेल, तर अजुन आपला लग्नाबद्दलचा विचार परिपक्व झालाय असं दिसत नाही. कदाचित तुम्ही या तुमच्या मित्राशी लग्न करु शकलात, तर पुढे ही गोष्ट उलगडत जाईलही. तो आणि त्याचं कुटुंब तुमच्याशी किती जुळवून घेतात, किती तयारी दाखवतात, यावरही ते अवलंबून असेल. पण मुख्य प्रश्न असा आहे की या बदलाला आपण तयार आहोत का, असलो तरी ते आपल्याला उमगतंय का? आणि जर ते सहज, हळू-हळू घडत जाणार असेल, तर त्या भावना अन् प्रसंग अनुभवताना दरवेळी आपली बुद्धी आपल्याला वाईट 'स्पीड ब्रेकर'वरून नेणार का? त्यामुळं आपला आनंदाचा प्रत्येक क्षण हा 'कोई लौटा दे मेरे बीते हुए दिन'ची धून ऐकवणाऱ्या अस्मितेचा डंख होऊन तुम्हाला दु:ख देणार का? आणि तुम्ही तुमच्या जवळच्या मैत्रिणीला 'लग्न?, अजिबात करू नकोस!' किंवा 'आधी गोड-गोड बोलणारा मित्र नवरा म्हणून कसा भयंकर प्राणी असतो, अन् त्याच्या घरच्यांना कसं वेळेवरच दूर ठेवलंच पाहिजे,' असे सल्ले देणार का?
तुमच्या मनासारखा सल्ला मी देत नाहीये ना? धक्काच बसला असेल कदाचित तुमच्या वैचारिक अन् बौद्धिक भूमिकेला. पण फक्त लेखी, तेही एकाच भेटीत सांगायचं, तर मलाही थोडीशी रिस्क घ्यायलाच हवी.
लग्नाविषयीच्या तुमच्या भावनांवर जसं तुमचं आयुष्य अवलंबून आहे, तसं तुमच्या होणाऱ्या नवऱ्याचंही आहे, त्यांच्या कुटुंबाचंही आहे, अन् होणाऱ्या मुलाबाळांचं, त्यांच्या विकासाचंही आहे. म्हणजे बघा हं, एक हुशार, विचारी, पुरोगामी अन् स्वतंत्र मुलगी ही आपली आताची ओळख. त्यात आता इतक्या इतर सुप्त ओळख असतील, अशी कल्पना तुम्ही बहुतेक केली नसेल. तुम्ही समंजस, खुल्या विचारांच्या, बुद्धिमान, पुरोगामी, हक्कांविषयी जागरूक अशा पत्नी पण व्हाल. जशी पत्नी व्हाल, त्यातून पुढे कशी आई व्हाल, या भूमिका अन् ओळख याविषयीच्या शक्यता उलगडणार आहेत. चालू सेमिस्टरचे पेपर बरोबर सोडवले, तर पुढचे बरोबर सुटण्याची शक्यता जास्त, हे तर तुम्हाला अनुभवातून मान्य व्हायला हरकत नसावी. त्यामुळं थोडा जास्त विचार करु या, आणि तो दुसऱ्याशी ताडून बघू या.
तसं पण तुमच्या मित्रानं तुम्हाला फक्त तुम्ही आवडता इतकंच सांगितलंय. लग्नाबद्दल अजुन कुणीच बोललेलं नाही. तरी पण तुम्ही मनातल्या मनात तसा विचार करुन ठेवणं वाईट नाही किंबहुना आवश्यकच आहे. पण हातातलं सेमिस्टर सोडून याच्यामागे धावावं का, हा पण एक विचार केला पाहिजे. किंवा आपली फसरत होत नाहीये ना, ही पण शंका ठेवली पाहिजे. पण मला बदलायचंच नाहीये, असं म्हणणं म्हणजे, ''दात येणं ही फारच त्रासदायक गोष्ट आहे, बाई! त्यापेक्षा मी आयुष्यभर बाटलीनंच दूध पिईन की,'' असं म्हणण्यासारखं आहे.
लग्नाबरोबर येणाऱ्या 'कमिटमेंटस्' पाळता पाळता आपली ओळख अजुन वेगवेगळ्या मितींमध्ये उलगडत जाईल, अस्तित्व नाहीसं वगैरे काही होणार नाही, हे पटतंय उमगतंय का बघा. सगळं कदाचित तुम्हाला पटणारही नाही अन् तशी गरजही नाही. पण तुमचा तुम्हाला योग्य निर्णय योग्य वेळी घेता आला की झालं!

----Loksatta Article

गृहीत का धरता ?

 एकमेकांना मदत करणं नेहमीच चांगलं असतं. किंबहुना ते निरोगीपणाचे लक्षण आहे, परंतु जेव्हा ते गृहीत धरणं होतं आणि समोरच्या व्यक्तीवर लादलं जातं तेव्हा मात्र त्याच्यासाठी ते त्रासदायक ठरू शकतं. अन्यथा मित्राने अडचणीच्या वेळी केलेली पैशांची मदत असो की शेजाऱ्यांकडे विश्वासाने ठेवायला दिलेली आपल्या घराची चावी असो अशा गृहीत धरण्यावरच तर आपलीं नाती समृद्ध होत असतात.
'आ जोबांचे वय 'क्ष' वर्षे, आणि समीरच्या गाडीचा वेग 'य' किलोमीटर तासाला.' असे गृहीत धरून गणित सोडविताना बाईंनी दोन समीकरणे फळ्यावर लिहिली. पटापट सोडवली. 'क्ष' आणि 'य' च्या किमती बरोबर काढून गणित सुटले, उत्तर बरोबर. गुण मिळाले पैकीच्यापैकी. असेच 'क्ष, य' गृहीत धरून आयुष्याचे गणित सुटले तर? तिथे गृहीत धरणे आहे, पण गणित सुटेल याची खात्री शून्य. असं अनेकदा होताना दिसतं. नातं कुठलंही असो, एकजण दुसऱ्याला गृहीत धरतो. त्याच्याजवळ आदर, माया,  दखल, किमान केलेल्याची जाणीव, दोन शब्दांचा उच्चार,  कौतुक काही काही नसतं. असतं ते फक्त गृहीत धरणं!
अगदी साध्या साध्या गोष्टींत अनेक जण दुसऱ्याला गृहीत धरतात. रवीला दररोज सकाळी वर्तमानपत्र वाचायला लागायचं. पण रोज सकाळी कोण बाहेर जाणार त्यासाठी? त्याने सरळ सकाळी फिरायला जाणाऱ्या शेजारच्या आजोबांना विचारलं आणि त्यांनीही ते सहज मान्य केलं. त्या दिवसापासून आजोबा नित्यनेमाने रवीसाठीही वृत्तपत्र आणू लागले. एकदा सकाळीच आजोबांना ओळखीचे गृहस्थ भेटले आणि बोलता बोलता उशीर झाला. इकडे रवी अस्वस्थ झाला. रोजची सवय पडलेली. चिडचिड व्हायला लागली. तशातच तो ऑफिसला निघाला. गाडी बाहेर काढत असताना आजोबा दिसले. मागचा पुढचा विचार न करता रवी चिडून मोठय़ांदा म्हणाला, ''किती उशीर? मला ऑफिसला निघायचं असतं पेपर वाचून, माहीत नाही का?'' आजोबा क्षणभर शांत राहिले. मग ''इतके दिवस आठवणीने आणि वेळेत आणत होतो ना पेपर. एखाद् दिवस होऊ शकतो उशीर. तू आता हे जे काही म्हणालास ते म्हणजे मी तो तुझ्या वेळेतच आणला पाहिजे हे तू गृहीत धरलंस. मला तुझ्या ऑफिस वेळेची कशी कल्पना असणार. त्यामुळे यापुढे मी कधीही वर्तमानपत्र आणणार नाही.'' असं म्हणत ते पेपरसह वरती निघून गेले.
             खरं तर नात्यांपलीकडेही आपण अनेक गोष्टी गृहीत धरत असतो. सूर्याने प्रकाश द्यायला हवा, मेघांनी पाऊस पाडायलाच हवा, घडय़ाळाने योग्य वेळ दाखवायलाच हवी, हृदयाने टिकटिक करायला हवी, पण जेव्हा हे सगळं विरुद्ध होतं तेव्हा आपल्याला त्या त्या गोष्टीची किंमत कळते. म्हणूनच आपण एखाद्या गोष्टीला वा व्यक्तीला फार गृहीत धरत नाही ना हे पाहायला हवं.  एकमेकांना मदत करणं नेहमीच चांगलं असतं. किंबहुना ते निरोगीपणाचं लक्षण आहे, परंतु जेव्हा ते गृहीत धरणं समोरच्या व्यक्तीवर लादलं जातं तेव्हा मात्र त्याच्यासाठी ते त्रासदायक ठरू शकतं.
             बहुसंख्य ऑफिसमध्ये असा एखादा 'नारायण' असतोच. ज्याला अनेक जण अगदी बॉसपासून चतुर्थ वर्ग कर्मचाऱ्यापर्यंत अनेक जण गृहीत धरतात. परंतु काही वेळा त्याची श्रीसारखी अवस्था होते. श्रीला सगळेच गृहीत धरायचे. त्यामुळे सगळे जण आपलं काम त्याच्यावर सोपवून चक्क सिगरेटी फुंकायला बाहेर पडायचे. इतकंच नाही तर महिला वर्गही आपले अर्धवट काम त्याच्यावर सोपवून गाडी पकडायला धावायच्या. आणि श्री मात्र रात्र रात्र थांबून ते काम पूर्ण करायचा. नव्याने रुजू झालेल्या संयुक्ताच्या हे लक्षात आलं.  तिला श्रीचा साधेपणा भावला, पण लोक गृहीत धरून घेत असलेला त्याचा फायदा तिला खटकायला लागला. काही महिने गेल्यावर मात्र तिने हळूहळू त्याच्या हे पचनी पाडायला सुरुवात केली. ''मदत करायला हरकत नाही. करच तू. जे अडतील, ज्यांना गरज असेल त्यांच्यासाठी पुढाकार नक्की घे, परंतु लोकांनी तुला गृहीत धरणं योग्य नाही. आणि इतकं करून कोणी कौतुकही किंवा आदर तरी देतं  का उलट 'ते काम करून ठेव रे, असे आदेश ते कसे काय देऊ शकतात? तू कुणाचाही नोकर नाहीस. प्रत्येकाला आपापल्या कामाचा पगार मिळतो. त्यामुळे एखादा दिवस ठीक आहे, पण  दरवेळी वर्षांमॅडमची बॅलन्सशीट तूच का टॅली करून द्यायची?''
श्रीला संयुक्ताचं म्हणणं पटत होतं. तो म्हणाला, ''पण नाही कसं म्हणणार?''
                 ''तोंडाने. अगदी थेट. तुझा आत्मसन्मान हा तुझा आहे. तो टिकवणं हे फक्त तुझ्या हातात आहे. कोणी गृहीत का धरावं तुला? तू प्रेमाने सगळ्यांचं करतो म्हणून? आणि इतकं करून काल तू एक शंका विचारायला गेलास माधवीला तर कसं उडवून टाकलं तिने तुला? हे वाईट.  तू हुशार आहेस. थोडासा स्मार्ट हो. तू काहीही बोलणार नाही हे गृहीत धरून लोक तुझ्याशी कसंही वागतात, ते तू चालवून घेऊ नकोस. तुझ्याच लक्षात येईल. त्यांच्या नजरेत तू खूप खूप वर असशील.''
               श्रीला संयुक्ताचं म्हणणं थेट भिडलं. रात्रभर तो विचार करत राहिला. आपणच आपल्याला गृहीत धरणं थांबवू शकतो हे त्याला मनोमन पटलं. दुसऱ्या दिवशी तो ऑफिसला गेला तो काही निर्णय घेऊनच. वर्षांबाईंनी नेहमीप्रमाणे बॅलन्स शीट त्याच्या टेबलवर सरकवली. तसं शांतपणे हसत तो त्यांना म्हणाला, ''फॉर अ चेंज वर्षां मॅडम, या महिन्यात बॅलन्स शीटचं काम तुम्हीच केलंत तर?''                 

Getting to the first 3,000 is a landmark.

Getting to the first 3,000 is a landmark.

Just would like to announce that I have reached the 3,000 page view milestone! I am so excited!

I moved my blog to blog spot in 2009, i have had contact with very many nice people through the blog and I'm really happy about that.

Also want to thanks everyone who support/reads my blogs.

Care for Wealth

                         Care for Wealth



Plans for better health and wealth top the list of new year resolutions. But the nice thing about fundamental principles in managing wealth is that they work fine at any time of the year.Let me list off like a good teacher should, a check-list for personal finance.

First, all you have are your assets, so don't take your eyes off from building them. Our wealth is not defined by what we earn, but what we have kept aside and how that is working for us. Even if you intend to give away all your wealth in charity, it is helpful if what you accumulated has appreciated well, and is large enough to make a difference. Year after year, your assets should look better.

Second, diversification is the common investor's core mantra. There is no point trying to guess whether gold will do better than equity, or if real estate markets will move up or correct. Nobody knows. There is no need to tie yourself in knots about percentage allocations, as long as your assets are spread across various categories. If you bought a house that is 80% of your assets, spend a few years building equity and debt, to balance that out. Every year, check if you overdid something over the others.

Third, get a grip on the income. Your assets are going to be funded by the income you make and if you end up spending all of it, or spend tomorrow's income today, you will increase your risks significantly . How much income is enough is open to debate, but you should be left with something in the bank after meeting expenses. If you find yourself squabbling at home, or getting morose as the balances drop, you are either earning too little or spending too much. Get help if needed, but ensure your income is aligned to your aspirations. `Am I earning enough?' is a question you should ask, at least once a year. Do something about it if the answer is no. Fourth, compounding is a miracle-make the most of it. Longer the time your money grows, greater is the appreciation in value. If you invested in a PPF, your money is compounding at 8% every year; in a bank deposit that is simply renewed, it compounds at the annual interest rate; in an equity fund it compounds at the market rate of return every year. Ensuring that your income is adequate to meet your routine needs, makes it possible to choose investments that will not be touched, growing into a large sum over time. Choose growth and reinvestment options, do not crave dividends; and don't redeem every now and then. Allow your money to grow.

Fifth, insure before you begin to invest. This is true for younger investors who have fewer assets and a longer future earning span compared to older investors who may have accumulated enough assets and have a shorter earning span. To insure is to provide a cushion for lack of assets, should something so wrong. To insure is to protect the future incomes from risk. To insure is to save on expenses that can eat into future income.

Sixth, cash flow management is an acquired skill. Spend the energy to see what are the large expenses in the foreseeable future and how you plan to fund them. Spend a few minutes looking at the monthly statement of the credit card company and the bank statements. Being aware of impulsive spends, identifying traps that lead to large spending, creating mental budgets of how much can be spent on a given head, are all helpful. Make this a family affair. Even if it brings discord in the earlier efforts, you will see how your cash is being spent and exercise better control.

Seventh, costs matter and therefore, strive to reduce them. Every financial service comes with a cost; and every product has costs that can be direct or indirect. If the making charges and wastages reduce the value of actual gold that you acquire, ask yourself if a 20% cut is worthwhile. When you decide to do online trading in stocks, be aware of the brokerage and the taxes. Before signing into the portfolio management service that looks fancy, check out what the cost would be.

Eighth, conduct an annual audit of your finances. Take the time to see what you earned, what you spent, what you saved, where you invested and how those investments worked for you. It involves paperwork and consolidation of your bank accounts, investments and other tasks. It provides feedback about how you have managed your finances.

When it comes to health, the mantra is to make lifestyle changes, based on the principle that you should burn more than you eat. With wealth too, the mantra is to build assets by ensuring that you do not spend more than you earn.

Financial Resolutions for 2015............

Financial Resolutions for 2015

The start of the new year is often seen as a time to let go of the past and start on a clean slate. As we get ready to usher in 2015, here are a few measures that could make you a better investor and improve your finances in the new year. Even if you manage to keep 4-5 of these dozen diktats to yourself, you will find financial success in 2015.

I will start investing in direct mutual funds :

Direct plans of mutual funds are cheaper. On average, the investor in a direct plan of an equity fund pays 50 basis points less in annual charges compared to a regular plan. Lower costs mean higher returns for the investor. The difference is smaller (about 15 basis points) in case of debt funds.

I won't buy an insurance policy I don't understand :

Life insurance plans can be complicated products. Some give large covers, others act as savings instruments. Some charge premium for the entire term, others for a limited period. Some offer cover for life, others till a certain age. Some pay at regular intervals, others give out a lump sum. Each policy has its own utility. Understand your needs and then buy a policy.

I will learn to file my tax return :

Filing your tax returns is not rocket science. Even someone with basic knowledge of taxation terms can do it himself. Tax filing portals have made the process easier by dejargonising the tax forms. For a small fee, they even check your tax return for mistakes and guide you on best ways to save tax. Drop your aversion for this annual ritual and file your return yourself this year.

I won't shy from stocks nor invest too much in them :

The year 2014 saw the Sensex touching an all-time high. While this was good news for stock investors, many retail investors regretted that they were not fully invested. Don't shy from stocks in the New Year but don't also go overboard when investing in equities. Just stick to your asset allocation.

I will review my portfolio and rebalance if necessary :

Studies have shown that in the long term, maintaining the asset allocation of the portfolio yields better results than earning high returns from an asset class. Rebalance your portfolio at least once a year so that it regains the asset mix you had planned for yourself.

I will not invest in equities with a short-term horizon :

Equity was the flavour of the season in 2014 and some experts have predicted that the best is yet to come. However, stock indices will not move in a straight line from here. The mood may be bullish but there will be lots of ups and downs. Don't invest in stocks if you have an investment horizon of less than 3-4 years.

I will assess my health insurance needs and buy a cover :

Healthcare has become very expensive and even a short stay in the hospital can leave you with a bill running into six digits. The only way to safeguard your finances against medical expenses is by taking adequate health insurance. It is best to buy a floater cover for the entire family.

I will learn a new skill to enhance my career prospects :

The job market is a jungle in which only the fittest will thrive. Hone your skills or learn something new to stay ahead of the herd and make yourself indispensable at the workplace. Not only will you be in demand from other companies but your own company will leave no stone unturned to retain you.

I will renegotiate my home loan or search for better rate :

It is widely expected that interest rates will decline in 2015 but the reduction will not be uniform across lenders. Look around for the best rates for long-term loans and switch to a lower rate if possible. If the loan has more than seven years to go, even a small reduction in the interest rate can save you a neat packet.

I will actively look for a job that suits my profile better :

Are you unhappy, underpaid or just plain bored with your job? If this is the winter of your discontent at the workplace, update your resume and start searching for a better job in 2015. The job market is buzzing with offers and the sky is the limit for the right candidate. Step out of your comfort zone and turn proactive.

I will get rid of poor performers in my portfolio :

Equity funds gave spectacular returns in 2014, with some doubling your money in 12 months. But some funds turned out a pathetic performance. Despite the Nifty rising 30% and some funds shooting up 45% during 2014, some large cap funds rose by merely 20%. It's time to give such laggards the boot and shift your money elsewhere.

I will not let other goals impinge my retirement :

Your child's education, a new car, a second house in the suburbs--don't let your other goals crowd out retirement planning from your financial plan. Whether you like it or not, one day you will retire. While you can take a loan for all other goals, it won't be possible to take a loan to fund your retirement.

भारत बदलतोय .....

भारत बदलतोय

      मित्रामध्ये अनेकदा तात्त्विक चर्चा रंगतात. दोन गट पडतात आणि तावातावाने मुद्दे मांडले जातात. अमेरिकेच्या आरोग्यनीतीपासून महाराष्ट्राच्या दुष्काळापर्यंत कोणतेच विषय वज्र्य नसतात.परवा असंच चालू होतं आणि राजुल म्हणाला ''गेल्या काही वर्षांत लोकांच्या जीवनात फार बदल झाला नसेल, पण 'समजण्यात' मात्र नक्कीच फरक आहे.'' ही बदललेल्या काळाची गरज आहे की परिणती, हे सांगता येणार नाही; पण नागरिकांसाठी 'माहिती' हे आता 'रहस्य' राहिलेले नाही आणि ते अगदी खेडोपाडय़ातल्या झोपडीपर्यंत आणि कष्टकरी बळीराजापर्यंत पोहोचले आहे हे सत्य आहे. ते कदाचित अण्णांच्या माहितीच्या अधिकाराच्या लढय़ाचे फळ असेल. परिणामत: सामान्यांना त्यांचे हक्क आणि अधिकार सुस्पष्टपणे समजू लागले आहेत.

हक्क आणि अधिकार याबाबतीत इतका जागरूक असणारा समाज आपल्या कर्तव्यांबाबत तितका सजग का नाही? सामाजिक स्वच्छता, नीतिमत्ता आणि शुचिता यांचेही धडे इंटरनेटवरून त्याच्या वर्तणुकीत का येत नाहीत, याची खरी काळजी वाटते. कारण ही अनास्था अनारोग्याला, अस्वस्थतेला आणि अप्रामाणिकतेला जन्म देते. पुढच्या काही वर्षांत मला हा बदल अपेक्षित आहे. 'स्वच्छता अभियान' हे फक्त दर्शनीय ठरू नये. झाडू हातात धरून फोटो काढणाऱ्या अधिकाऱ्यांनी आजवर स्वत:च्या घरातही झाडूला हात लावलेला नाही, हे अवघडलेपण फोटोत स्पष्ट होतेच; पण कचरा टाकणाऱ्या सर्वसामान्यांची बेफिकिरी तितकीच उघडपणे समोर येते, हेही सत्य आहे. वैद्यकीय क्षेत्राची सर्व प्रगती तांत्रिक आहे; प्राथमिक आणि प्रतिबंधात्मक वैद्यकाकडे पुरेसे लक्ष नाही. ते झगमगत नाही म्हणूनच त्याची निवड नाही आणि म्हणूनच सांसíगक रोगांची चलती आहे. 

२५ हजार रुपयांचे कर्ज फेडण्याची शक्ती नाही म्हणून शेतकऱ्याने आत्महत्या केल्याचे वाचून आम्ही हळहळतो. पण शहरातल्या पंचतारांकित हॉटेलमधल्या आमच्या मित्रासोबतच्या हॉटेलचा जेवणाचा खर्च  २५ हजार रुपयांचा आकडा पार करून जातो, हे आम्हाला अस्वस्थ करत नाही. टीव्हीवर रोज संध्याकाळी आत्महत्यांचा फुगलेला आकडा ऐकत आम्ही फक्त सुस्कारा सोडतो. कारण उघड आहे. त्या आत्महत्या आमच्या घरात होत नाहीत. पण ''बास झाले आता'' म्हणून चवताळून उठण्याची, मौज-मजा-मालिका काही काळ बंद ठेवून महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यात पाणी पोहोचविण्यासाठी आम्ही प्रयत्न करीत नाही. नद्या-जोडणी कार्यक्रम युद्धपातळीवर करा असा दबाव शासनावर आणत नाही. आणि बिसलेरीचे घुटके घशाखाली उतरवत राहतो. ही आमची सामाजिक शोकांतिका आणि कर्तव्यातील कसूर आहे.
             १९९३ साली लातूर मध्ये भूकंप झाला होता, त्या काळी त्यासाठी सैन्याला मदत करण्यासाठी निघालेल्या फेऱ्या.. स्वेटर, ब्लँकेट्स.. चपात्या.. लसणीच्या चटणीची पॅकेट्स.. सारा समाज ढवळून निघाला होता. आज युद्धाचे नियम आणि पद्धती बदलल्या आहेत. अतिरेक्यांशी लढताना रोज सीमेवर शहीद होणाऱ्या वीरांसाठी आम्हाला वेळ नाही हे दु:खद आहे.
           माहितीच्या अधिकाराने आणि माहितीच्या विस्फोटक आणि सहजसाध्य प्रकटीकरणाने देश बदललाय. सजगता वाढलीय, साक्षरता प्रसारतेय; पण सहवेदना मात्र बोथट होताहेत. भारत बदलतोय. पण हा बदलणारा देश माझा भारत आहे का, हा खरा प्रश्न उरला आहे.